W obliczu pogłębiających się problemów finansowych przedsiębiorstwa, restrukturyzacja może stanowić realną szansę na odzyskanie płynności i dalsze funkcjonowanie na rynku. Jedną z dostępnych form prawnych restrukturyzacji jest postępowanie sanacyjne, uregulowane w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne. To rozwiązanie, chociaż złożone, daje przedsiębiorcom istotne narzędzia do uzdrowienia sytuacji finansowej firmy, zwłaszcza gdy chcą oni kontynuować działalność i jednocześnie podejmować działania naprawcze. Poniższy artykuł przybliża specyfikę tego postępowania, jego korzyści i potencjalne zagrożenia.
Czym jest postępowanie sanacyjne w restrukturyzacji przedsiębiorstwa?
Postępowanie sanacyjne to jedna z czterech procedur dostępnych w ramach prawa restrukturyzacyjnego. Jego głównym celem jest umożliwienie dłużnikowi przeprowadzenia działań naprawczych (sanacyjnych), takich jak zwolnienia grupowe, odstępowanie od nierentownych umów czy reorganizacja struktury przedsiębiorstwa, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucjami komorniczymi i zabezpieczeniu majątku dłużnika.
Kluczową cechą odróżniającą postępowanie sanacyjne od innych form restrukturyzacji, takich jak układ czy przyspieszone postępowanie układowe, jest możliwość ingerencji w stosunki prawne i organizacyjne firmy. Dzięki temu możliwe jest wdrożenie realnych działań naprawczych. Postępowanie sanacyjne wiąże się z ogłoszeniem otwarcia sanacji przez sąd i powierzeniem zarządu nad przedsiębiorstwem zarządcy powołanemu przez sąd.
Korzyści płynące z zastosowania postępowania sanacyjnego
Jedną z największych zalet postępowania sanacyjnego jest szczególna ochrona przed egzekucją. Z chwilą otwarcia postępowania wszelkie postępowania egzekucyjne zostają zawieszone, co daje przedsiębiorstwu czas i przestrzeń na wdrożenie działań naprawczych. Dodatkowo w czasie trwania sanacji nie naliczają się odsetki od zobowiązań objętych układem.
Kolejnym istotnym atutem jest możliwość jednostronnego odstąpienia przez zarządcę od niekorzystnych umów, co w praktyce pozwala na znaczne odciążenie przedsiębiorstwa.
Przeprowadzenie sanacji umożliwia również dokonywanie zmian organizacyjnych, w tym redukcji zatrudnienia, z zastosowaniem mniej rygorystycznych przepisów niż w przypadku typowego rozwiązania stosunku pracy.
Kiedy warto rozważyć postępowanie sanacyjne?
Postępowanie sanacyjne jest szczególnie zasadne w przypadku firm, które nie są jeszcze trwale niewypłacalne, ale ich sytuacja finansowa ulega szybkiemu pogorszeniu. Jeśli zachodzi uzasadniona możliwość, że podejmowane działania naprawcze mogą przywrócić zdolność do regulowania zobowiązań, sanacja może być najlepszym rozwiązaniem.
Typowymi przesłankami wdrożenia sanacji są rosnące zadłużenie, opóźnienia w płatnościach wobec kontrahentów i organów administracji publicznej czy utrata zdolności kredytowej. Dzięki sanacji firma może zyskać czas na negocjacje z wierzycielami i uratowanie modelu biznesowego.
Przebieg i etapy postępowania sanacyjnego
Procedura postępowania sanacyjnego rozpoczyna się od złożenia odpowiedniego wniosku restrukturyzacyjnego do sądu, zawierającego m.in. propozycje układowe, wstępny plan restrukturyzacyjny i wykaz zobowiązań. Po otwarciu postępowania sąd wyznacza zarządcę, który przejmuje kontrolę nad firmą i opracowuje szczegółowy plan restrukturyzacyjny zawierający konkretne działania sanacyjne.
Postępowanie obejmuje również zgromadzenie wierzycieli, które decyduje o przyjęciu układu. Po jego zatwierdzeniu przez sąd i wykonaniu postanowień układowych, postępowanie sanacyjne zostaje zakończone. Cały proces może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat, w zależności od skali przedsiębiorstwa i złożoności sytuacji finansowej.
Wymagania formalne i warunki korzystania z postępowania sanacyjnego
Przedsiębiorstwo ubiegające się o otwarcie postępowania sanacyjnego musi udowodnić swoją niewypłacalność lub zagrożenie niewypłacalnością, a także wskazać, że istnieje realna szansa na zaspokojenie wierzycieli w większym stopniu niż w postępowaniu upadłościowym. Niezbędne jest także przedstawienie przekonującego planu restrukturyzacyjnego i wykazanie, że działania naprawcze są zasadne ekonomicznie.
Wniosek o otwarcie sanacji musi zawierać określone ustawowo elementy, takie jak wstępny plan restrukturyzacyjny, spis należności i zobowiązań, a także sprawozdanie finansowe za ostatni okres. Sąd weryfikuje te dokumenty pod kątem formalnym i merytorycznym. Otwarcie sanacji może zostać oddalone, jeśli istnieją przesłanki wskazujące na brak możliwości uzdrowienia przedsiębiorstwa.
Ryzyka i ograniczenia związane z postępowaniem sanacyjnym
Mimo wielu atutów, postępowanie sanacyjne wiąże się również z pewnymi ograniczeniami. Przede wszystkim, po otwarciu sanacji przedsiębiorca traci zarząd nad firmą – kontrolę przejmuje wyznaczony przez sąd zarządca. Może to skutkować utratą swobody decyzyjnej w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.
Innym istotnym ryzykiem są koszty postępowania, w tym wynagrodzenie zarządcy oraz wydatki związane z procesem restrukturyzacji. Co więcej, niepowodzenie postępowania sanacyjnego może skutkować koniecznością ogłoszenia upadłości, a zatem istotne jest realistyczne oszacowanie szans powodzenia wdrożenia planu naprawczego. Konieczność ujawnienia trudnej sytuacji finansowej może również wpłynąć negatywnie na reputację firmy na rynku.
Więcej praktycznych porad prawnych można znaleźć na stronie kwkr.pl.
Informacje zawarte w tym artykule mają charakter wyłącznie ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one profesjonalnej porady prawnej i nie mogą zastąpić konsultacji z kwalifikowanym prawnikiem. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie treści zawartych w tym artykule, należy skonsultować się ze specjalistą w celu uzyskania indywidualnej porady dostosowanej do konkretnej sytuacji.
Materiał partnera
